دیدگاه پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در خصوص برگزاری مراسم بزرگداشت هفته پژوهش

امروزه تمامی کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه برای حفظ یا ایجاد بنیان های توسعه یافتگی و ارتقای قدرت رقابت خود با دیگر کشورها، علم و فناوری را به عنوان محور اصلی فعالیت های خود مورد توجه قرار می دهند. علم و فناوری محصول فعالیت های پژوهشی است و در صورتی که فعالیت های علمی و پژوهشی با سایر فعالیت های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیب گردد توسعه پایدار حاصل خواهد گردید(1). متأسفانه علی رغم تلاش های صورت گرفته، مسأله تحقیق و پژوهش در کشور ما هنوز جایگاه اساسی خود را نیافته است(2). نظام اداری دانشگاهی و مراکز پژوهشی و تحقیقاتی کشور تناسبی با یک نظام تحقیقاتی و پژوهشی پویا و پژوهنده ندارد(3). با توجه به این مسأله، پژوهش در سال های اخیر بیش تر مورد توجه قرار گرفته و به منظور بزرگداشت پژوهش و پژوهشگران هر ساله روز و هفته پژوهش در آذر ماه گرامی داشته می شود. مراسم بزرگداشت هفته پژوهش همه ساله در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز برگزار شده اما معمولاً میزان رضایت افراد از نحوه برگزاری آن مشخص نبوده و پس از برگزاری مراسم، گزارش شکایات و عدم رضایت افراد دریافت می شود. به همین سبب شورای پژوهشی دانشگاه، هنگام بررسی پیشنهادات برگزاری مراسم به این نتیجه رسید که به طور مستقیم از نظرات پژوهشگران استفاده نماید؛ لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی دیدگاه پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در خصوص جنبه های مختلف برگزاری مراسم هفته پژوهش و استفاده از نظرات آنان جهت برگزاری بهتر و موثرتر مراسم انجام گرفت. مطالعه از نوع توصیفی بود و به صورت مقطعی انجام گرفت. جامعه مطالعه شامل کلیه پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود که از افراد حاضر در مراسم بزرگداشت سال 1392به عنوان نمونه در دسترس استفاده شد. همچنین پرسشنامه از طریق روابط عمومی امور پژوهشی دانشگاه برای کلیه پرسنل و جهت بررسی دیدگاه دانشجویان پرسشنامه برای اعضای کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده ها و اعضای زیرمجموعه آنها فرستاده شد.در مجموع 54 نفراز اساتید و کارکنان دانشگاه و 20 نفر از دانشجویان پرسشنامه را تکمیل و ارسال نمودند. پرسشنامه محقق ساخته شامل مواردی چون نحوه اطلاع رسانی مراسم، شیوه برگزاری، نحوه انتخاب افراد نمونه، حیطه های اهدای جوایز، جوایز و تأثیرات برگزاری مراسم بود که روایی صوری و محتوایی آن با استفاده از نظرات مسؤولان امور پژوهشی و پایایی آن نیز به روش آزمون-بازآزمون تأیید گردید(8/0r=). سؤالات بسته پرسشنامه به وسیله شاخص های آمار توصیفی و آزمون هایی نظیر اسپیرمن، فی و کرامر و تاوگودمن و کروسکال به وسیله spss-20 تحلیل گردید. سؤالات باز نیز ابتدا به صورت دستی استخراج، سپس کدبندی شده و کدها پس از دسته بندی با ذکر درصد فراوانی بیان گردید. اکثریت افراد از اطلاع رسانی در خصوص مراسم رضایت داشتند. در رابطه با شیوه برگزاری مراسم نیز 1/58درصد از افراد، برگزاری مراسم هم در دانشکده ها و هم در دانشگاه به صورت کلی را مناسب تر دانستند. 8/56درصد از افراد با ملاک های انتخاب افراد نمونه موافق بودند. 4/82درصد با در نظر گرفتن تعداد مقالات به عنوان مهم ترین ملاک انتخاب افراد موافق نبودند؛ اما اکثریت مشارکت کنندگان با درنظر گرفتن if مجلات (77درصد) و در نظر گرفتن h index مجلات (8/60درصد) موافق بودند. پژوهشگران در خصوص حیطه اهدای جوایز به مواردی مانند انجام طرح پژوهشی و دریافت گرنت برای دانشگاه، امتیازدهی به آثار پژوهشی بر مبنای اهمیت، کاربرد و رعایت اصول اخلاقی اشاره داشتند. همچنین 2/66درصد از پژوهشگران اظهار داشتند که بایستی برای هر دانشکده سهمیه متفاوت اعمال شود و ملاک های اعمال سهمیه را مواردی نظیر حیطه کاری و تفاوت رشته ها (40درصد)، میزان برونداد پژوهشی (35درصد) و تعداد پرسنل و دانشجویان (25درصد) عنوان نمودند. در خصوص کلیت مراسم 8/6درصد از مراسم رضایت کافی داشتند، 9/45درصد افراد آن را در مجموع خوب، اما نیازمند اصلاحات اندک ارزیابی نمودند، در مقابل 1/31درصد آن را نیازمند اصلاحات عمده دانستند و تنها 7/2درصد از کلیت مراسم ناراضی بودند. پنجاه درصد از پژوهشگران بیان نموده بودند که برگزاری مراسم سال 1391 تأثیری بر عملکرد پژوهشی آنان نداشته و انگیزه ای در آنان ایجاد نکرده است. یافته ها نشان داد میان منتخب بودن افراد با سطح رضایت همبستگی وجود نداشت؛ اما رابطه میان منتخب بودن افراد و تأثیرگذاری مراسم بر انگیزه آنان مستقیم و معنادار بود(01/0p<). در خصوص انتخاب مجدد افراد برگزیده سال یا سال های قبل نیز 8/60درصد افراد موافق این مسأله و 4 درصد مخالف بودند. افراد موافق، از بین رفتن انگیزه افراد فعال و شایسته را عامل موافقت خود عنوان نمودند. افراد مخالف نیز فرصت قائل شدن برای سایر افراد به ویژه افراد تازه وارد عرصه شده و انتخاب افراد جدید در کنار تجلیل از افراد برگزیده سال های قبل را مناسب تر دانسته بودند. یافته های مطالعه حاکی از رضایت نسبی پژوهشگران در خصوص مراسم بود، اما بایستی در جهت افزایش رضایت آنان اقدامات بیش تری صورت گیرد. از جمله این که پژوهشگران خواستار تجدید نظر در زمینه ملاک ها و نحوه انتخاب افراد بودند که این مسأله باید مورد توجه مسؤولان قرار گرفته و در جهت تغییر و شفاف سازی معیارها و طریقه انتخاب نفرات برتر اقدام نمایند. در خصوص جوایز منتخبین نیز، مواردی چون افزایش جوایز نقدی، گرنت و تسهیلات سفر به خارج سبب دلگرمی و رفع پاره ای از مشکلات پژوهشگران می گردد. با وجود این که مطالعه با محدودیت های فراوانی چون عدم همکاری پرسنل دانشگاه و دانشجویان، تأخیر در تکمیل پرسشنامه ها و بی توجهی افراد روبرو بود؛ در نهایت دیدگاه های افراد بررسی گردید که با توجه به آنها باید اقداماتی در جهت رفع نقایص فعلی، افزایش رضایت اشخاص و تشویق آنان به امر پژوهش صورت گیرد.